10 vạn câu hỏi vì sao vật lý

10 vạn câu hỏi vì sao vật lý

181. Vì sao mũi điện tử có khứu giác nhanh nhạy?

Mũi có thể ngửi được mùi của các loại vật thể, đó là vì trong mũi có nhiều tế bào khứu giác. Tế bào khứu giác khác nhau sẽ sinh ra phản ứng đối với mùi khác nhau, thông qua thần kinh truyền vào đại não, phán đoán ra thuộc tính và nồng độ của mùi. Tế bào khứu giác càng nhiều, khứu giác lại càng nhanh nhạy. Mũi chó có thể ngửi được khoảng hai triệu loại mùi, chính là vì tế bào khứu giác của nó đặc biệt phong phú.

Thế thì mũi điện tử do kĩ thuật điện tử tạo ra, vì sao cũng có "khứu giác" nhanh nhậy nhỉ?

Thì ra, trong mũi điện tử có bộ cảm biến nhạy mùi như kiểu tế bào khứu giác, nó được chế tạo bằng vật liệu bán dẫn. Vật liệu bán dẫn thường dùng có thiếc oxit, kẽm oxit v.v., khi lắp chúng vào bộ phận cảm biến thì vật liệu bán dẫn đã được gia công thành những hạt bột, rắc chúng lên cái đế bằng platin, mô phỏng hàng ngàn hàng vạn tế bào khứu giác trong mũi. Ở nơi có toả mùi, các phân tử của mũi đó nhanh chóng bám vào bề mặt vật liệu bán dẫn đã thành dạng bột, làm cho mật độ electron của nó sinh ra biến đổi, dẫn tới điện trở suất nhanh chóng hạ xuống. Nồng độ mùi càng cao, phân tử chất khí bám trên loại vật liệu bán dẫn này càng nhiều, trị số điện trở hạ xuống cũng càng nhiều. Thế là căn cứ vào sự biến đổi nhỏ bé của trị số điện trở trên bộ cảm biến nhạy mùi liền có thể đo biết nồng độ của mùi.

Mũi điện tử chế tạo tinh xảo có độ nhạy hết sức cao. Cho dù chỉ có một phần mười triệu nồng độ của mùi lọt vào trong không khí, nó cũng có thể ngửi ra được. Trong các thiết bị cảnh báo phòng chống sự rò thoát của chất khí có độc, có hại và dễ cháy đều có lắp đặt mũi điện tử.

Từ khóa : Tế bào khứu giác; Mũi điện tử; Bộ cảm biến nhạy mùi.

182. Tủ khử trùng tiến hành khử trùng cho bộ đồ ăn như thế nào?

Những bộ đồ ăn đồ đựng trong khách sạn, tiệm rượu và gia đình, mỗi khi dùng xong đều phải cho khử trùng mới có thể bảo quản sạch sẽ vệ sinh, tiếp tục sử dụng được.

Phương pháp khử trùng truyền thống là đặt đồ ăn, đồ đựng vào trong nồi hấp nóng lên. Nhiệt độ lên cao tới 125 °C thì vi khuẩn và vi trùng trên bộ đồ ăn, đồ đựng mới bị triệt để giết chết hết. Điều này đối với bộ đồ ăn, đồ đựng kim loại và sành sứ chịu được nhiệt độ cao thì không có vấn đề gì. Tuy nhiên, một số chất làm bằng chất dẻo, thuỷ tinh v.v. do không chịu được nhiệt độ cao, dễ bị biến dạng, thậm chí nứt vỡ trong quá trình hấp với nhiệt độ cao. Có được tủ khử trùng, những vấn đề này không còn gì phải bận tâm nữa.

Tủ khử trùng thường thấy có hai tầng trên, dưới. Tầng trên áp dụng cách khử trùng ozon điện tử, tầng dưới áp dụng cách khử trùng hun nóng nhiệt độ cao hồng ngoại xa.

Trong tầng trên của tủ khử trùng có một nhóm mạch điện tăng áp điện tử, có thể hình thành cao áp trên 6000 vôn, làm cho không khí ion hoá, sinh ra ozon. Ozon là một loại tác nhân oxi hoá mạnh và diệt trùng, kết cấu nguyên tử của nó rất không ổn định, hết sức dễ để nguyên tử oxi đơn lẻ trốn chạy ra, chứa đầy trong tủ khử trùng, bay tứ tung loạn xạ. Nguyên tử oxi đơn lẻ gặp phải vi khuẩn và vi trùng trên bộ đồ ăn, đồ đựng, liền lập tức đi vào trong tế bào của chúng, làm cho chúng nhanh chóng oxi hoá, phá hoại kết cấu của chúng cùng enzym oxi hoá, giết sạch chúng, gây được tác dụng khử trùng. Ozon còn có thể khuếch tán đến mọi xó xỉnh trong tủ khử trùng, giết vi khuẩn và vi trùng "không còn một mống", làm cho việc khử trùng càng thêm triệt để.

Trong tầng dưới của tủ khử trùng, có một nhóm linh kiện phát điện bằng tia hồng ngoại xa. Sau khi nối điện, sức nóng của tia hồng ngoại xa tán phát ra, nhiệt độ cao nhất có thể điều tiết đến 125 °C, chiếu xạ lên bộ đồ ăn đồ đựng, làm cho vi khuẩn và vi trùng bị nóng mà chết, tiến hành khử trùng bằng nhiệt độ cao.

Khi sử dụng tủ khử trùng, cần phải phân rõ tính chất và vật liệu của bộ đồ ăn đồ đựng, thứ gì không chịu đựng được nhiệt độ cao thì nên để vào tầng trên của tủ, nhằm tránh bị hư hại vì nóng.

Từ khóa: Tủ khử trùng; Ozon; Tia hồng ngoại xa.

183. Vì sao khoảng cách giữa quạt trần với trần nhà không được quá nhỏ?

Từng cơn gió mát thổi đến là do không khí chuyển động tạo nên. Dùng phương pháp nhân tạo cũng có thể làm cho không khí chuyển động hình thành gió. Quạt máy sử dụng trong đời sống hàng ngày, sau khi nối điện, động cơ điện lôi các cánh quạt nhanh chóng quay tròn, thổi ra một luồng gió mạnh.

Nếu bịt kín không gian đằng sau quạt máy, không khí không thể chạy vào không gian sau lưng quạt, cho dù các cánh quạt có quay tít không ngừng cũng không có không khí chạy về phía trước quạt. Do đó có thể thấy, sau lưng quạt máy phải có không gian rộng thoáng, không được bịt kín lại, thì mới có thể làm cho không khí tha hồ chuyển động, lượng gió thổi ra cũng không bị hạn chế.

Quạt trần lắp trên trần nhà cũng là một loại quạt máy. Gió mà nó thổi ra là từ trên xuống dưới. Nếu lắp nó ở vị trí rất sát với trần nhà, không gian sau lưng quạt trần sẽ hết sức chật hẹp. Khi cánh quạt quay nhanh, không khí vẫn không chuyển động đầy đủ vào không gian bên trên quạt, cũng tức là không thể kịp thời và đủ lượng thổi không khí xuống dưới, lượng gió sẽ giảm đi, không đạt được lượng gió phải có của nấc bấm tốc độ quy định.

Vì vậy, khi lắp quạt trần, khoảng cách giữa quạt trần và trần nhà không được quá nhỏ, nói chung phải bảo đảm 50 cm trở lên.

Từ khóa: Gió; Quạt máy; Quạt trần.

184. Vì sao súng quang điện của máy trò chơi có thể bắn trúng mục tiêu trên màn hình?

Khi chơi trò bắn súng, dùng súng quang điện ngắm đúng vào mục tiêu máy bay trên hình của máy trò chơi, bấm cò súng phát ra một tiếng "pằng", hình ảnh máy bay mục tiêu trên màn hình liền hiện ngay cảnh bị nổ tan xác, giống như bị bắn trúng thật, hết sức giống với chuyện thật.

Thực ra, súng quang điện không hề bắn ra viên đạn nào, mục tiêu máy bay trên màn huỳnh quang cũng chẳng bị thật sự bắn tan xác. Đó chỉ là hình ảnh tivi lúc mục tiêu máy bay bị bắn trúng hiện ra trên màn huỳnh quang, trong loa phát ra tiếng nổ mô phỏng. Những cái đó đều là kết quả xuất hiện hầu như đồng thời trong chớp mắt bấm cò súng quang điện, tạo ra hiệu quả thị giác có vẻ như mục tiêu máy bay bị súng quang điện bắn trúng.

Thế thì, hình ảnh mục tiêu máy bay trên màn huỳnh quang lúc bị bắn trúng làm sao lại xuất hiện hầu như đồng thời với khi bấm vào cò súng quang điện nhỉ?

Hoá ra là, giữa máy quang điện và máy trò chơi có một sợi dây dẫn nối liền lại. Khi bạn nâng súng ngắm trúng vào mục tiêu máy bay trên màn huỳnh quang và đồng thời bấm cò, súng quang điện liền lập tức truyền ra một tín hiệu xung điện, thông qua dây dẫn đi vào máy tính nhỏ trong bộ phận chính của máy trò chơi. Tiếp đến, máy tính nhỏ truyền ngay ra một tín hiệu điều khiển, làm cho độ chói ở chỗ có mục tiêu máy bay trên màn huỳnh quang đột nhiên tăng nhiệt, hình thành một vệt chói sáng hơn nhiều so với những chỗ khác. Như vậy làm cho súng quang điện vốn ngắm đúng vào hướng mục tiêu máy bay, bây giờ trở thành vừa khéo ngắm đúng vào hướng vệt sáng. Còn tia sáng chói trên vật sáng làm cho bộ chuyển đổi quang điện trong súng quang điện hoạt động, chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu điện truyền ra. Tín hiệu điện đó cũng thông qua dây dẫn đi vào, máy tính nhỏ nhận được tín hiệu điện đó, phán đoán ra súng quang điện đã ngắm đúng vào mục tiêu, nó lập tức điều ra, từ trong bộ phận lưu giữ, hình ảnh và hiệu quả tiếng nổ khi máy bay nổ tung, truyền đến màn huỳnh quang và loa hiện ra cảnh mục tiêu máy bay bị bắn trúng

Nếu súng quang điện không ngắm đúng vào mục tiêu máy bay xuất hiện trên màn huỳnh quang, cho dù có bấm cò, vệt sáng có xuất hiện trên màn huỳnh quang lệch khỏi họng súng, làm cho bộ chuyển đổi quang điện trong súng quang điện nhận không đủ ánh sáng nên không sao chuyển đổi ra tín hiệu điện đưa vào máy tính nhỏ, trên màn huỳnh quang cũng sẽ không xuất hiện hình ảnh máy bay bị bắn trúng.

Trong một loạt quá trình đó đều là thông qua tín hiệu quang điện liên tục chuyển đổi trong thời gian cực ngắn, mắt người rất khó nhận ra trước sau, cảnh tượng súng nổ máy bay tan xác hầu như đồng thời xảy ra, hình thành hiệu quả nghe nhìn hết sức giống như thật.

Từ khóa: Máy trò chơi; Súng quang điện; Bộ chuyển đổi quang điện.

185. Vì sao có lúc sờ vào vỏ ngoài kim loại của đồ điện gia dụng lại có cảm giác tê tê?

Có lúc lấy ngón tay sờ vào vỏ ngoài của đồ điện gia dụng sẽ có một cảm giác tê tê. Không lẽ chúng bị rò điện ư? Không phải vậy đâu. Đó là do dòng điện cảm ứng gây ra đấy.

Rất nhiều đồ điện gia dụng bên trong có lắp loại thiết bị điện như động cơ điện, bộ phận biến áp, khi chúng chạy đều có thể sinh ra từ trường. Nếu trong từ trường có một phần đường từ lực xuyên qua vỏ ngoài kim loại bên cạnh, căn cứ vào nguyên lí cảm ứng điện từ, trong vỏ ngoài kim loại sẽ cảm ứng ra dòng điện. Do bản thân lượng từ thông xuyên qua vỏ ngoài kim loại rất ít, cho nên dòng điện cảm ứng xảy ra rất yếu, chạy vào cơ thể người gây ra phản ứng không lớn, chỉ là cảm giác tê tê một chút trên đầu ngón tay khi sờ vào. Đó là loại "điện giật" hết sức nhẹ, không thể gây nguy hiểm cho tính mạng.

Đối với một số vật dụng đã qua xử lí bọc kín bằng chất dẻo, hoặc vỏ ngoài kim loại quét một lớp sơn khá dày, vì chúng có tính cách điện tương đối mạnh, dòng điện cảm ứng bị chặn lại, tay người chạm vào sẽ không có cảm giác tê tê.

Nếu lắp dây đất an toàn đúng cách cho các đồ điện gia dụng này, dòng điện cảm ứng trong vỏ ngoài kim loại sẽ chạy xuống đất, triệt để loại trừ cảm giác tê tay khi sờ vào. Ngoài ra, cho dù chẳng may đồ điện gia dụng có xảy ra sự cố rò điện, có dòng điện tương đối lớn chạy vào vỏ ngoài kim loại, nó cũng sẽ qua dây đất an toàn chạy xuống mặt đất, không thể gây nên sự cố điện giật làm nguy hại đến tính mạng và sức khoẻ con người.

Từ khóa: Đồ điện gia dụng; Cảm ứng điện từ; Dây đất.

186. Vì sao cái cân điện tử lập tức biểu hiện rõ trọng lượng và giá cả của vật bị cân?

Trong các loại cân, có một loại cân mới xuất hiện đó là cân điện tử. Khi cân hàng hoá chẳng những nó không không chính xác, cũng không tính nhầm giá tiền, vừa tiện lại vừa chuẩn xác.

Làm thế nào mà cân điện tử cân được trọng lượng của vật, tính ra giá cả hàng hoá nhỉ? Muốn nhanh chóng biểu hiện rõ trọng lượng của vật bị cân, trước hết cân điện tử phải chuyển đổi một cách chính xác trọng lượng của vật bị cân thành giá trị điện áp tương ứng, rồi biểu hiện rõ độ lớn của điện áp bằng con số trên bảng biểu hiện. Bốn bộ phận lớn trong cân điện tử là bộ cảm biến biến dạng, bộ phóng đại điện áp, bộ chuyển đổi các con số và bảng biểu hiện con số, đã có đủ hai loại "chức năng" đó.

Bộ cảm biến biến dạng sử dụng trong cân điện tử là một tấm biến trở áp lực làm bằng dây kim loại niken. Điện trở trong tấm sẽ "biến đổi theo áp lực", khi bị vật nặng đè lên, điện trở sẽ nhỏ đi. Hiện tượng này trong vật lí gọi là "hiệu ứng áp lực - điện trở".

Khi vật nặng treo đè lên tấm biến trở, điện trở trong tấm biến trở nhanh chóng thay đổi, và từ trên mạch điện cảm biến truyền ra điện áp tương ứng. Vật càng nặng, điện áp truyền ra càng cao, vật càng nhẹ, điện áp truyền ra càng thấp. Loại điện áp này gọi là "điện áp tương tự". Qua phóng đại của bộ phóng đại điện áp và bộ chuyển đổi các con số, sau cùng hình thành lượng điện áp bằng số, đưa vào bảng biểu hiện con số bằng tinh thể lỏng, nhanh chóng biểu hiện ra trọng lượng của vật bị cân.

Nếu trong cái cân điện tử có lắp thêm một bộ phận xử lí nhỏ, nó liền có đủ chức năng tính toán. Chỉ cần thông qua phím bấm, đưa vào đơn giá của hàng hoá bị cân, trên bảng biểu hiện sẽ đồng thời hiện rõ giá cả của hàng hoá bị cân. Nguyên lí tính toán của nó tương tự với máy tính điện tử thông thường. Chỉ có điều trong cái cân điện tử, con số trọng lượng của vật bị cân phải thông qua bộ cảm biến biến dạng và bộ chuyển đổi số để có trước đã, con số hàng hoá thì dùng phím bấm đưa vào. Còn trên máy tính điện tử thông thường, muốn tính nhanh được tổng giá hàng hoá, hai con số trọng lượng hàng hoá và đơn giá đều phải dùng phím bấm đưa vào.

Cái cân điện tử có đặc điểm cân nhanh, chuẩn xác và tiện lợi, đã được sử dụng rộng rãi. Các loại cân bàn, cân cần cẩu v.v. dùng trong công nghiệp đều có thể thay bằng cân điện tử. Ngay đến việc cân đo phân tích trong phòng thực nghiệm, trong viện nghiên cứu cũng dùng cân điện tử. Trong siêu thị, cân điện tử liên kết với máy vi tính thì ngoài việc biểu hiện trọng lượng và giá cả của hàng hóa bị cân ra, còn có thể nhanh chóng đánh máy các con số lên giấy (ghi hoá đơn).

Từ khóa: Cân điện tử; Hiệu ứng áp lực; Điện trở.

187. Vì sao không thể dùng máy biến áp để nâng cao hoặc hạ thấp điện áp của pin?

Điện áp hai đầu của một thỏi pin khô là 1,5 vôn. Nếu muốn có điện áp cao hơn, phải xếp từng thỏi từng thỏi pin nối tiếp vào nhau. Mỗi lần tăng thêm một thỏi thì điện áp sẽ tăng thêm 1,5 vôn. Thông qua việc tăng hoặc giảm số thỏi pin, có thể thay đổi điện áp cao thấp. Liệu có thể dùng máy biến áp để nâng cao điện áp 1,5 vôn ở hai đầu thỏi pin đến điện áp cần thiết hay không?

Câu trả lời là không thể được, vì máy biến áp chỉ có thể dùng để tiến hành nâng cao hoặc hạ thấp đối với điện áp xoay chiều; còn dòng điện của pin là điện một chiều, bao giờ cũng chạy từ cực dương của pin đến cực âm. Điện áp hình thành ở hai đầu của pin gọi là điện áp một chiều.

Vì sao máy biến áp lại đối xử thiên lệch như vậy? Muốn làm rõ vấn đề này, chúng ta có thể làm một thực nghiệm nhỏ. Dùng dây điện bọc sơn quấn 50 vòng lên một đầu của đinh sắt lớn, làm cuộn dây sơ cấp, rồi cuộn tiếp lên đầu kia một cuộn dây khác có số vòng đại để tương đương làm cuộn dây thứ cấp. Đó là một máy biến áp đơn giản. Nối cuộn dây thứ cấp của máy biến áp vào ămpe kế, còn cuộn dây sơ cấp thì nối vào thỏi pin 1,5 vôn. Căn cứ vào nguyên lí của máy biến áp, khi trong cuộn dây sơ cấp có dòng điện chạy qua thì trong cuộn dây thứ cấp cũng phải có dòng điện chạy qua. Song, kim của ămpe kế chỉ lệch đi một cái vào thời điểm mà pin vừa nối mạch (hoặc cắt rời), sau đó lại nhanh chóng trở về trạng thái đứng yên ban đầu. Điều đó nói lên rằng, trong cuộn dây thứ cấp không có dòng điện chạy qua. Qua đó có thể thấy, điện áp một chiều không thể nào dùng máy biến áp để nâng điện áp lên được.

Điện một chiều khi đi qua cuộn dây sơ cấp của máy biến áp cũng sẽ sinh ra từ trường xung quanh cuộn dây sơ cấp. Tuy nhiên, đó là một loại từ trường của điện một chiều có các cực cố định, cường độ và hướng của từ trường cũng không thay đổi, không thể cảm ứng ra dòng điện trong cuộn dây thứ cấp, hai đầu cuộn dây thứ cấp cũng không thể xuất hiện điện áp.

Cố nhiên, chúng ta vẫn có thể có cách để cho máy biến áp tăng cao hoặc hạ thấp điện áp một chiều, nhưng buộc phải qua một sự chuyển đổi. Cách làm là trước hết cho điện một chiều đi qua mạch dao động điện tử biến thành điện xoay chiều, rồi dùng máy biến áp tăng hoặc giảm điện áp, lại cho điện xoay chiều qua chỉnh lưu và lọc sóng, cuối cùng nhận được điện áp một chiều cần đến.

Từ khóa: Máy biến áp; Pin; Điện một chiều; Điện xoay chiều; Cuộn dây sơ cấp; Cuộn dây thứ cấp.

188. Vì sao máy hút bụi có thể hút được bụi?

Dùng máy hút bụi để hút sạch bụi bặm bám trên thảm và đồ đạc trong nhà, vừa nhanh lại vừa tiện lợi.

Máy hút bụi vì sao có thể hút được bụi? Muốn nắm được vấn đề này, hãy xem cách ống hút hút đồ uống thì sẽ hiểu rõ. Ống hút hút được đồ uống là dựa vào sự trợ giúp của áp suất khí quyển. Khi chúng ta dùng mồm hút, không khí trong ống hút bị hút mất, áp suất tác động ở trong ống liền giảm nhỏ. Như vậy, áp suất khí quyển ở ngoài ống liền đẩy không khí đè đồ uống chui vào ống hút, làm cho mặt nước trong ống lên cao, thế là chúng ta có thể hút được đồ uống rồi.

Máy hút bụi cũng hoạt động theo nguyên lí đó. Mở máy hút bụi ra, bạn sẽ thấy bên trong có một động cơ điện, tốc độ quay của nó rất lớn, nói chung là trên 8000 vòng/ phút, khi lớn nhất có thể tới 16000 vòng/phút. Trên trục quay của động cơ điện có lắp cụm hút gió do cánh quạt và ống dẫn dòng hợp thành. Khi động cơ điện quay nhanh, cụm hút gió cũng quay theo, không khí từ trong máy hút bụi nhanh chóng tuôn ra ngoài, làm cho bên trong máy hút bụi hình thành chân không cục bộ trong chớp mắt. Như vậy là có một sự chênh lệch áp lực giữa trong và ngoài máy hút bụi, sinh ra lực hút không khí rất mạnh.

Nếu đưa bàn tay kề gần vào lỗ hút khí của máy hút bụi, bạn sẽ cảm thấy có một luồng lực hút rất mạnh, "níu giữ" chặt bàn tay lại. Luồng lực hút này do chân không cục bộ sinh ra. Dưới tác động của lực hút không khí rất mạnh này, rác rưởi bụi bặm ở gần lỗ hút khí bị nó hút vào cùng với dòng không khí, sau đó đi qua ống dẫn chui vào trong máy hút bụi. Rác rưởi bụi bặm bị hút vào máy, sau khi đi qua lưới lọc, nằm lại trong thùng chứa rác bụi, còn không khí đã qua lưới lọc sẽ được cụm hút gió và động cơ điện đẩy ra. Như vậy là máy hút bụi làm được nhiệm vụ hút bụi rồi.

Từ khóa: Máy hút bụi; Động cơ điện; Chân không; Chênh lệch áp lực.

189. Vì sao khi sử dụng một số đồ điện gia dụng nhất thiết phải nối dây đất?

Nhiều đồ điện gia dụng dùng điện áp 220 vôn, để bảo đảm an toàn, đều phải nối vỏ ngoài kim loại của chúng với dây đất cho thật tốt. Đặc biệt là máy giặt và tủ lạnh, khi sử dụng phải tuân thủ yêu cầu nói trên.

Máy giặt có rất nhiều loại, có kiểu ống lăn, kiểu khuấy trộn, kiểu phụt nước, còn có kiểu bánh sóng, kiểu rung động v.v. Các loại máy giặt đều gắn liền với động cơ điện và mạch điện điều khiển, chúng đều chạy bằng điện. Vả lại, khi máy giặt hoạt động, phải tiếp xúc với một lượng lớn nước máy, môi trường làm việc tương đối ẩm ướt.

Mọi người đều biết, nước là chất dẫn điện. Cơ thể người chạm nước mang điện sẽ sinh ra sự cố điện giật. Nếu động cơ điện hoặc mạch điện trong máy giặt vì bị ẩm hoặc nguyên nhân nào khác làm cho tính năng cách điện của chúng xuống thấp, xảy ra rò điện, liền làm cho phần kim loại của vỏ ngoài máy giặt mang điện, cũng có thể làm cho lồng giặt bằng kim loại và các loại cơ cấu chuyển động, khuấy trộn, cuộn lăn v.v. bằng kim loại trong máy giặt đều mang điện. Khi ấy, nước trong lồng giặt cũng mang điện. Nếu tay người sử dụng thò vào lồng giặt, tiếp xúc với nước trong đó, hoặc ngẫu nhiên chạm phải vỏ ngoài kim loại của máy giặt, sẽ có khả năng xảy ra điện giật, nguy hiểm đến tính mạng.

 

Cố nhiên, máy giặt trước khi xuất xưởng, nhà sản xuất đã cho kiểm tra tính năng cách điện của nó. Điện trở cách điện giữa bộ phận mang điện và kim loại không mang điện của máy giặt, trong tình trạng xối nước hoặc tràn nước, đều phải trên 1000 kiloôm, đủ để ngăn ngừa xảy ra rò điện, tránh cho người sử dụng bị điện giật. Song để đề phòng bất trắc, chúng ta vẫn phải áp dụng một biện pháp phòng ngừa điện giật đơn giản, tức là nối dây đất cho máy giặt.

Sau khi máy giặt được nối dây đất tốt rồi, khi có xảy ra rò điện, cơ thể người chạm phải các linh kiện kim loại lẽ ra không mang điện, cũng sẽ bình yên vô sự. Vì rằng, điện có đặc tính là nó luôn chọn con đường có điện trở nhỏ mà đi. So với điện trở của cơ thể người thì điện trở của dây đất nhỏ hơn rất nhiều, dòng điện sẽ đi qua dây đất mà vào mặt đất.

Để cho dây đất thật sự có tác dụng bảo vệ, yêu cầu nó phải được nối tốt với đất, điện trở của nó không được lớn hơn 4 ôm.

Tủ lạnh cũng giống với máy giặt, cũng thường tiếp xúc với nước hoặc nước đóng băng, môi trường hoạt động tương đối ẩm ướt. Bộ phận nén và mạch điện điều khiển trong tủ lạnh cũng có khả năng xảy ra rò điện, làm cho phần kim loại của vỏ ngoài tủ lạnh mang điện. Vì vậy, để phòng ngừa bất trắc, vỏ ngoài kim loại của tủ lạnh nhất thiết cũng phải được nối một cách hoàn hảo với dây đất.

Những đồ điện gia dụng có vỏ ngoài kim loại như lò vi sóng, máy điều hoà không khí, nồi cơm điện, quạt thông gió, phích ước đun bằng điện, lò sưởi điện, quạt máy v.v. cũng phải chú ý nối tốt dây đất. Còn như thiết bị nghe, tivi, caset, viđeo, v.v. vì nguồn điện trong máy đi qua mạch điện điện tử đã được cách li hoàn toàn với vỏ máy, có thể không cần nối dây đất.

Từ khóa: Dây đất; Rò điện.

190. Vì sao máy giặt có thể giặt sạch quần áo?

Nhờ có máy giặt, công việc giặt giũ sẽ trở nên nhàn hạ nhiều. Chúng ta hãy mở một cái máy giặt kiểu bánh sóng thường dùng ra xem xem nó giặt sạch quần áo như thế nào. Trong máy có một thùng giặt gắn vào bánh quay, đáy thùng có một bánh quay nghiêng gọi là bánh sóng. Bề mặt của bánh sóng có vài cái gờ nhô lên trên. Động cơ điện kéo bánh sóng quay với tốc độ có thể đạt tới 300 - 500 vòng/phút theo chiều thuận hoặc thuận nghịch luân phiên. Do tác dụng của gờ nhô lên trên của bánh sóng, nước có thể hình thành xoáy trong thùng giặt, lôi kéo quần áo trong thùng cùng quay lộn với xoáy nước. Đồng thời dòng nước ở tình trạng xoay tròn với tốc độ cao của bánh sóng, còn có thể nhận được lực hướng tâm nhất định, buộc dòng nước dưới đáy thùng men theo hình xoắn ốc của vách thùng lên cao, thành hình cái loa trên mặt nước, qua đó lôi kéo quần áo không ngừng lộn vòng chuyển động lên trên, sau khi tới mặt nước lại chìm xuống dưới.

Đáy của thùng giặt nói chung đều thiết kế thành hình mặt cong, vách thùng có hình nhiều cạnh góc tròn lớn. Kiểu cấu tạo đặc thù loại này làm cho chuyển động của quần áo trong thùng giặt không bị trở ngại. Ngoài ra các gờ nhô của bề mặt bánh sóng còn làm cho nước dồn ép, còn bộ phận lõm xuống của bề mặt bánh sóng lại làm cho nước giãn rộng ra. Thế là dòng nước trong thùng giặt sinh ra một loại dao động kiểu xung, tần số dao động mỗi phút có thể đạt tới trên 1000 lần.

Như vậy, quần áo trong thùng giặt, một mặt không ngừng quay tròn theo dòng nước, quay lộn trên dưới, giữa quần áo với quần áo, giữa quần áo với dòng nước,giữaquần áo với vách thùng liên tục sinh ra vò xát, vỗ đập, một mặt lại bị dao động kiểu mạch xung của dòng nước mỗi giây mấy chục lần, dưới tác dụng tẩy bẩn của bột giặt, những vết bẩn trên quần áo liền rời ra, bị quyện vào trong nước. Loại khuấy trộn, vò xát, vỗ đập, dao động kiểu cơ giới này tương đương với tay chúng ta vò, xát, chải vài ngàn lần trên quần áo. Cho nên máy giặt có thể thay thế sức người giặt sạch quần áo.

Chủng loại của máy giặt rất nhiều, có kiểu ống lăn, kiểu chậu lồng, kiểu li tâm v.v. Song bất cứ là loại máy giặt nào, nguyên lí giặt gột tẩy sạch của nó về cơ bản là như nhau cả.

Từ khóa: Máy giặt; Bánh sóng; Dao động.